Pożary lasów na świecie - uwarunkowania ich powstawania i metody badań

Forest wildfires in the world - determinants and research methods

Zarys treści: Pożary lasów są jednym z głównych zaburzeń ekosystemów, stanowiąc zarazem element naturalnych przemian siedlisk przyrodniczych. Jednak zdecydowana większość incydentów pożarowych jest skutkiem działalności człowieka. Rozwój społeczno-ekonomiczny powoduje zwiększoną antropopresję na środowiska leśne i wzrost liczby pożarów, co przekłada się na wzrost strat przyrodniczych i pozaprzyrodniczych, głównie materialnych. Do pierwszych zaliczamy m.in. niekorzystne przemiany geochemiczne gleby, zmiany mikroklimatu i stosunków wodnych oraz spadek bioróżnorodności. Rozpoznanie przyczyn powstawania pożarów oraz opracowanie skutecznych systemów ich przewidywania jest więc podyktowane nie tylko potrzebą poznania naukowego, lecz również istotnym interesem społecznym. Dlatego problematyka ta podejmowana jest na całym świecie, dając już efekty w postaci wielu systemów wczesnego wykrywania zagrożenia pożarowego w lasach. Jednocześnie wszyscy autorzy opracowań dotyczących tego zagadnienia podkreślają istotną rolę uwarunkowań lokalnych w zmiennym udziale znaczenia poszczególnych czynników, co powoduje, że bezpośrednia implementacja systemów skutecznych w danym regionie, w innych na ogół nie jest możliwa. Przegląd literatury przedmiotu wskazuje, iż w modelowaniu pożarów lasów można przyjąć podejścia stochastyczne i deterministyczne. Skala przestrzenna badań nad przyczynami pożarów lasów różnicuje się od badań nad punktowym rozmieszczeniem tych zjawisk w skali szczegółowej aż po skalę przeglądową lub ogólną dla dużych jednostek administracyjnych i ekologicznych, a dane analizowane są zarówno dla jednego sezonu, jak i wieloleci. Głównym celem autorów niniejszego opracowania było przedstawienie czynników sprzyjających powstawaniu pożarów lasów oraz metod badania ich wpływu na ryzyko pożarowe.

Słowa kluczowe: antropopresja, czynniki przyrodnicze, metodyka badań, pożary lasów, zagrożenie pożarowe

Słowa kluczowe (w języku angielskim): anthropopressure, fire hazard, forest wildfires, natural factors, research methods

Fiedeń Ł., Anielska K. (red.), 2019, Współczesne problemy i kierunki badawcze w geografii. tom 7, IGiGP UJ, Kraków, s. 103-126.

Instytut Geografii i Gospodarki Przestrzennej UJ

ISBN 978-83-64089-53-4

Pełny tekst (448 KB)